Botsen AVG en Wwft of niet?

25 november 2021 om 19:00

Bij het KiFiD zijn al meerder malen klachten ingediend door consumenten die klagen over de identificatieplicht als onderdeel van het cliëntenonderzoek door financiële dienstverleners. Men vraagt zich af of zij wel verplicht kunnen worden om zich (opnieuw) te identificeren. In deze klachtzaak concludeert de Geschillencommissie dat de bemiddelaar een kopie van het identiteitsbewijs met zichtbare pasfoto en machinaal leesbare identiteitsgegevens (mrz) van de klant mag verlangen. Ze hoeven geen genoegen te nemen met een ID-bewijs waarop de pasfoto en het gedeelte met de machinaal leesbare identiteitsgegevens onzichtbaar zijn gemaakt. Werkt de klant daar niet aan mee, dan mag (in dit geval) de beleggingsrekening worden geblokkeerd. 
 
Voor de beoordeling van deze en soortgelijke klachten heeft de Geschillencommissie van KiFiD te maken met zowel de algemene verordening gegevensbescherming (AVG) als met de Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme (Wwft). Het uitgangspunt is dat een financiële dienstverlener alleen persoonsgegevens mag verwerken als daarvoor een reden is te vinden in de AVG. 

In de AVG staat dat de verwerking van persoonsgegevens is toegestaan als dit noodzakelijk is om te voldoen aan een wettelijke verplichting. In deze zaak is dat het geval. Volgens de Wwft moet de financiële dienstverlener de identiteit van nieuwe en bestaande klanten controleren. De wet laat daarbij ruimte aan de financiële dienstverlener om zelf te bepalen hoe. Weigert een klant medewerking, dan mag de financiële dienstverlener geen zakendoen met de klant. 

Wat is ‘noodzakelijk’ voor identificatie 

Is het om te voldoen aan het cliëntenonderzoek van de Wwft noodzakelijk dat een financieel dienstverlener een kopie van een ID-bewijs opvraagt waarop de pasfoto en ‘door de computer in te lezen gegevens’ zichtbaar zijn? Uit de memorie van toelichting bij de Wwft blijkt dat de wetgever financiële dienstverleners de ruimte wil geven om zelf te bepalen hoe zij het cliëntenonderzoek willen doen. De wetgever is uitgegaan van een cliëntenonderzoek dat risicogericht is. Afhankelijk van de ingeschatte risico’s bij bepaalde klanten en producten kan het cliëntenonderzoek verschillen. Aangezien financiële dienstverleners eigen beleid mogen maken voor hun cliëntenonderzoek, kan de manier waarop een financiële dienstverlener vraagt om (her)identificatie van een klant verschillend zijn. 

Verband tussen privacyregels (AVG) en antiwitwasregels (Wwft) 

In de algemene leidraad bij de Wwft en in de memorie van toelichting staat meer over hoe de privacywetgeving en de Wwft zich tot elkaar verhouden. Zo verwijst de leidraad naar een publicatie van de Autoriteit Persoonsgegevens, waarin staat dat banken en andere financiële dienstverleners een kopie van een identiteitsbewijs mogen maken, omdat zij op grond van de Wwft de identiteit van hun klant moeten vaststellen. 
 
Alles afwegend en kijkend naar zowel de AVG als naar de Wwft oordeelt de Geschillencommissie dat de bemiddelaar van de consument een kopie van zijn ID-bewijs met zichtbare pasfoto en machinaal leesbare identiteitsgegevens mag verlangen. Voor bemiddelaar is dit noodzakelijk om te voldoen aan het wettelijk verplichte cliëntenonderzoek. Wanneer de financiële instelling een kopie van het ID-bewijs zonder pasfoto en machinaal leesbare identiteitsgegevens zou accepteren, zou haar klantenonderzoek minder effectief zijn.  

Wat kunt u doen? 

Leg uw klantacceptatiebeleid vast. Wat zijn uw risico’s wanneer u zaken zou doen met klanten waarop een verhoogd risico op witwassen van toepassing is zoals bijvoorbeeld een PEP, of klanten die in een branche werkzaam zijn waar veel contant geld in omgaat. Welke risico’s zijn er en welk cliëntenonderzoek staat daar tegenover. Leg het risico en uitgevoerde cliëntenonderzoek vast in uw klantdossier en Wwft dossier. Let op: ook al heeft u een kopie van het legitimatiebewijs voor het cliëntenonderzoek, een BSN mag nooit opgeslagen worden in klantdossier. Die heeft u tenslotte niet nodig om het onderzoek goed uit te kunnen voeren. 

Wat kan SVC voor u doen? 

In onze Kennisportal zijn voorbeeld van een klantacceptatiebeleid en Wwft procedure opgenomen. Wanneer u een Wft abonnement bij ons afsluit, krijgt u toegang tot ons algemene Kennisportal. Een voor uw organisatie op maat gemaakt Kennisportal is ook mogelijk. Wilt u meer informatie of een demonstratie? Neemt u dan contact met ons op.