Marktindrukken AFM

25 november 2022 om 15:30

De AFM heeft haar Marktindrukken gepubliceerd. Hiermee deelt de toezichthouder haar inzichten over de financiële sector. De indrukken komen voort uit de diverse onderzoeken en vragenlijsten die de AFM naar de diverse partijen in de branche heeft gestuurd. Wij geven u een overzicht van de belangrijkste bevindingen. 

Beheerste bedrijfsvoering 

Het bijhouden van alle wet- en regelgeving om tot een beheerste bedrijfsvoering te komen, blijft een uitdaging. Een beheerste bedrijfsvoering houdt in dat financieel dienstverleners blijvend en aantoonbaar moeten voldoen aan de eisen die de Wet op het financieel toezicht (Wft) aan hen stelt. Dit betekent dat er keuzes gemaakt moeten worden op welke wijze werkzaamheden uitgevoerd gaan worden, welke werkzaamheden met betrekking tot de bedrijfsvoering uzelf worden gedaan of welke werkzaamheden uitbesteed gaan worden.  

Doorlopende dienstverlening 

Nazorg en doorlopende ondersteuning is een belangrijk onderdeel van de dienstverlening aan klanten. Wanneer u hiervoor een serviceabonnement aanbiedt, verwacht de AFM dat u die klanten goed informeert over wat zij wel en niet krijgen binnen het abonnement en hoeveel dit kost. U moet altijd blijven voldoen aan de wettelijke zorgplicht. Taken die binnen de wettelijke zorgplicht vallen mogen niet meegenomen worden in een serviceabonnement om op deze wijze de klant te laten betalen voor service waar de klant al recht op heeft. 

Diplomaplicht 

Uit onderzoek naar de diplomaplicht bij 75 vergunninghouders blijkt dat bij ruim 40% de vereiste diploma’s niet of niet allemaal aanwezig bleken. Deze 31 vergunninghouders hebben in totaal 46 adviesvergunningen moeten inleveren. Als geen enkele adviseur binnen de onderneming een geldig diploma heeft voor een bepaalde adviesvergunning, is het bedrijf verplicht dat direct op te lossen of de vergunning in te leveren. Financieel dienstverleners die niet voldoen aan de diplomaplicht, zijn in overtreding. De toezichthouder roept financieel dienstverleners op om het vergunningenregister te actualiseren en heeft aangekondigd ook in 2023 hierop te gaan controleren.

Publicatie beloningsbeleid 

De AFM heeft meerdere controles uitgevoerd om te controleren of financieel dienstverleners voldoen aan de verplichting om het schriftelijke beloningsbeleid openbaar te maken op de website. In juni heeft een eerste controle plaatsgevonden. Uit de tweede controle in september blijkt dat het aantal kantoren dat hun beloningsbeleid heeft gepubliceerd op de website fors is gestegen. Mede door de brief die zij hierover van de AFM hebben ontvangen. 

Veel kantoren zijn in de veronderstelling dat zij met het DVD al voldoen aan de publicatieplicht. Echter, in het DVD staat informatie opgenomen over de vergoeding die wordt gevraagd voor de diensten. Dit betreft niet de interne beloning die door medewerkers wordt ontvangen. Een beheerst beloningsbeleid draagt bij aan een goede sturing van medewerkers, zonder perverse prikkels die kunnen leiden tot ongewenste en onverantwoorde risico’s voor de onderneming of tot het veronachtzamen van het klantbelang. 

In de Wbfo staat dat iedere financiële onderneming een schriftelijk beheerst beloningsbeleid opstelt dat van toepassing is op alle medewerkers. Deze verplichting geldt ongeacht de wijze waarop het beloningsbeleid is vormgegeven. Als de onderneming een jaarverslag publiceert, moet de beschrijving van het beheerst beloningsbeleid daarin opgenomen worden. Daarnaast geldt dat als de onderneming een website heeft, de beschrijving van het beloningsbeleid ook openbaar gemaakt moet worden via de website. 

Beroepsaansprakelijkheidsverzekering 

Uit onderzoek is naar voren gekomen dat de beroepsaansprakelijkheidsverzekering van financieel dienstverleners met een collectieve vergunning en de bij hen aangesloten onderneming(en) niet in alle gevallen van toepassing is op elke afzonderlijke aangesloten onderneming. Het verzekerde bedrag geldt in die gevallen voor de groep als geheel, en niet voor elk bedrijf afzonderlijk.  

Hiermee wordt niet voldaan aan de bepalingen uit de Wft. Die bepalen dat elke aangesloten onderneming zelf moet kunnen beschikken over het wettelijk minimale verzekerde bedrag. Het hebben van een individueel verzekerd bedrag voorkomt dat een verzekerde op de polis geen beroep meer kan doen op het verzekerde bedrag, omdat dat door een andere verzekerde al is benut.  

Vanuit het oogpunt van normnaleving is de AFM van plan om in 2023 op deze norm te gaan handhaven bij financieel dienstverleners met een collectieve vergunning. 

Passend hypotheekadvies 

Financieel dienstverleners met een relatief grote afhankelijkheid van inkomsten uit hypotheekadviezen moeten voorbereid zijn op teruglopende inkomsten uit deze diensten. Dit ten gevolge van sterk teruglopende oversluitmarkt en mogelijk minder koopfinancieringsaanvragen. Door de actuele koopkrachteffecten kunnen bestaande hypotheekklanten juist meer aandacht behoeven vanuit actief klantbeheer en een beroep willen doen op hun adviseur.  

Als een consument een hypotheekadvies krijgt, dan heeft de hypotheekadviseur de wettelijke plicht om een passend hypotheekadvies te geven. In tijden van economische- en koopkrachtstress bij consumenten neemt dat belang alleen maar toe. Dit betekent dat de adviseur de doelstellingen van de consument moet inwinnen voor zover redelijkerwijs relevant, de risicobereidheid, de financiële positie en de kennis en ervaring. Het advies moet mede hierop gebaseerd zijn. De AFM kondigt aan in 2023 nader onderzoek te doen naar de huidige advieskwaliteit. Met name zal aandacht besteed worden aan hoe wordt omgegaan met bijverzekeringen zoals overlijdensrisico- en inkomensverzekeringen. 

Overige aandachtspunten 

Als er iets wijzigt in uw organisatie, moet u dit melden bij de AFM. Hierbij moet u denken aan wijzigen van (mede)beleidsbepalers, wijziging van rechtsvorm of een juridische fusie. Ook incidenten die plaatsvinden moeten worden gemeld. Dit zijn wettelijke verplichtingen, maar gebeurt vaak niet of niet op tijd. Het niet melden van een incident is een overtreding. Een incident is een gedraging of een gebeurtenis die een ernstig gevaar vormt voor de integere en uitoefening van het bedrijf van een financiële onderneming. Bij een incident moet u altijd zelf melding maken bij de AFM. Ook als een andere partij over hetzelfde incident een melding doet. 

Wat kunt u doen? 

Een procedurehandboek met alle benodigde en actuele procedures waar alle medewerkers toegang toe hebben draagt bij aan een beheerste bedrijfsvoering. Neem de procedures regelmatig door, zodat deze actueel blijven. Controleer ook regelmatig of de documenten die u aan uw klanten uitreikt nog actueel zijn. Door regelmatig aandacht te geven aan u bedrijfsvoering en de uitvoering daarvan, zult u minder snel voor verrassingen komen te staan dat u (onbewust) niet voldoet aan wet- en regelgeving.  

Daarnaast blijft het in het kader van hypotheekadvies belangrijk om altijd zelf een passendheidstoets uit te voeren. De normen die door de overheid worden vastgelegd (LTI) zijn voor de geldverstrekker. Consumenten met hetzelfde netto inkomen kunnen een geheel ander bestedingspatroon of risicobereidheid hebben. Het is daarom van belang om een zelfstandige beoordeling van verantwoorde woonlasten uit te voeren. Baseer u hierbij op het netto besteedbaar inkomen van de klant en de veranderingen die daar in de verschillende scenario’s kunnen optreden. 

Wat kan SVC voor u doen? 

Met het Wft-abonnement heeft u toegang tot het Kennisportal van SVC met procedures, instructies en formulieren om te kunnen voldoen aan de wettelijke eisen. Daarnaast ontvangt u onze periodieke nieuwsbrief met uitspraken over relevante jurisprudentie, KiFiD-uitspraken en wettelijke wijzigingen en kunt u gebruik maken van onze helpdesk.

Wilt u meer zekerheid, dan kunt u kiezen voor ons Compliance-abonnement. Hierbij kunt u naast het Wft-abonnement ook nog 4 adviesdossiers per jaar door ons laten beoordelen.

Tenslotte kunt u nog het Keurmerk Certificeringsarrangement bij ons afnemen. Hierbij krijgt u ons Wft-abonnement en voeren wij een periodieke audit bij u op kantoor uit. ‘Advies met de zekerheid van het Keurmerk’ noemen wij dat. Kijk op www.keurmerkfd.nl voor meer informatie hierover.

Wilt u meer informatie over het Wft- of Compliance-abonnement? Neemt u dan contact met ons op.